Vastentijd

Er is niets nieuws onder de zon, zegt de oude wijze Prediker.

Maar wel onder de maan – zeggen de rabbijnen. De zon is altijd dezelfde, beeld van Gods trouw, licht voor de mensen. Maar de maan is niet altijd hetzelfde, de maan vernieuwt zich telkens. Daarom is de zon beeld voor God, maar de maan beeld voor de mensen van God. Wij mogen ons ook telkens vernieuwen, wij mogen opnieuw beginnen, zoals de maan. “Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen”, schrijft Paulus aan de christengemeente in Korinthe. En als teken daarvan verbranden we de oude palmtakjes. Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen. De palmtakjes die getuigden van onze halfhartigheid,  die ons herinneren aan hoe we vorig jaar Jezus enthousiast toezwaaiden bij zijn intocht in Jeruzalem, maar hoe snel ons enthousiasme omsloeg in angst en cynisme. De angst en het cynisme waarmee we Jezus alleen lieten voor Pilatus, alleen in de hof van Gethsemane, alleen aan het kruis. We wilden wel, heus wel, maar de bekering was van korte duur, even kort als het hoog oplaaiende vuur in de dorre takjes waarmee de dienst van Aswoensdag begint.Maar dat oude is nu voorbij. Dat wat gebeurd is, is vergeten en vergeven. Wij mogen opnieuw beginnen, zijn een nieuwe schepping. Een met Christus. Want dat is wat we eigenlijk wilden, wat we bedoelden toen we zwaaiden met de palmtakken: één te zijn met Christus. Met Hem verbonden zijn èn blijven. Als ranken aan de wijnstok. Gevoed worden door Hem. Vrucht dragen, in ons eigen leven, in ons werk, maar door Hem. Zijn weg gaan. De weg naar God.

Er is niet één weg naar God. Er zijn er vele.

Zoek daarom een weg naar God die bij jou past. Het kan de weg zijn die de traditie je geleerd heeft, het kan ook een nieuwe weg zijn. Probeer wat uit, je hoeft niet elk jaar hetzelfde te doen, jij bent ook niet dezelfde als je tien jaar geleden was. Je behoeftes zijn misschien anders en de tijd of energie die je hebt. Maar wil je vasten, doe het niet voor anderen, in een soort wedstrijdje wie het vroomste is of het meeste discipline heeft, doe het ook niet voor God – doe het uitsluitend voor jezelf.Misschien is het jouw weg om af te zien van sommige dingen. Van luxe, van vlees, alcohol, zoetigheid. Of af te zien van social media als dat je in de weg zit om mensen te ontmoeten, en als het je helpt om mensen te ontmoeten of helpt om je gedachten op God te richten – dan doe het. Misschien is het jouw weg om juist dingen wel te doen, iets extra’s te doen (omgekeerd vasten). Schrijf elke week een lieve kaart aan iemand. Vorig jaar kwam een collega naar de stiltemeditatie op de vroege woensdagmorgen in de Sint Joriskerk, bij het begin van de vasten. Ze is gebleven, het hele jaar. Welke weg je ook kiest, maak ruimte in je hart en in je hoofd. Als je dat doet door alcohol te laten staan of door een avond met een goed glas en een goed boek – dat is aan jou.Het ‘hoe’ van het vasten is niet belangrijk, het is niet meer dan een hulpmiddel om je voor te bereiden op Pasen. Maar de tijd markeren, zodat die je niet door de vingers glipt in alle drukte of alle grijsheid van het bestaan en het ‘opeens’ Pasen is. Want zonder voorbereiding komt Pasen feestvreugde tekort.

De weg naar Pasen gaan betekent je rekenschap geven van je geloof. Van je Paasgeloof – je geloof in de opstanding. Paasgeloof komt heel eenvoudig hier op neer dat je weet dat je niet alleen bent en dat niets – geen mens, geen situatie – hopeloos is. Dat is de liefde en de trouw van God en dat is genoeg als bodem en wegwijzer in het leven. Dat je niet alleen bent en dat niets hopeloos is. Je wordt zo uitgenodigd om naar voren te komen om getekend te worden met een askruisje. Teken van berouw om wat er misging, teken van ons kwetsbare leven. Maar als je onder rouw en spijt gebukt het hoofd laat hangen, dan komt er geen kruisje op het voorhoofd. We heffen dus ons hoofd op, kijken onze ontoereikendheid en falen in de ogen, erkennen alle verdriet en spijt om wat gehoopt werd, om wat gekund had, misschien, maar wat niet geworden is.

Want iedereen draagt – zichtbaar of onzichtbaar – een kruis. En zo ontvangt ieder in het askruis ook dat wat je leven eerlijk en sterk maakt en nieuwe voeding geeft, want as maakt vruchtbaar. Wat verbrand is en vergeven is afgesloten, en dat maakt de weg vrij voor een nieuw begin.

Kom naar voren en laat je tekenen met het kruis van Christus,  dat je wil tot liefde, trouw en verzoening zichtbaar wordt.

Moge God dit kruis tot een levensboom maken, voor ieder van ons, zodat we mogen leven als Paasmensen, kinderen van het licht.

Diederiek van Loo

(Deze overweging heb ik uitgesproken vlak voor de Corona-uitbraak, maart 2020)